Marianów – historia parafii

Parafia Marianów należy do dekanatu garwolińskiego. W jej skład wchodzi siedem wsi: Wilkowyja, Wycinki, Stoczek i Zakącie należą do gminy Garwolin, a Nowy Żabieniec, Stary Żabieniec i Kolonia Uścieniec (Osuchów i Olszynki) należą do gminy Wilga. Parafia liczy około 1230 wiernych.

Odpust parafialny przypada w dzień św. Izydora i uroczystość Matki Boskiej Częstochowskiej.

Jak większość wiejskich parafii powstała,  gdzie głównym powodem była znaczna odległość  wiernych od dotychczasowych kościołów parafialnych, czyli w Łaskarzewie, Wildze i Garwolinie. Odległość wynosiła około 10 km. Okazja powstanie parafii  pojawiła się podczas wizyty kanonicznej w Łaskarzewie  siedleckiego biskupa Henryka Przeździeckiego 28 sierpnia 1922 r. Biskup po zapoznaniu się z istniejącym problemem wiernych zlecił dziekanowi, a zarazem proboszczowi łaskarzewskiemu ks. Michałowi Turskiemu rozpoczęcie prac związanych z powstaniem nowej parafii w Żabieńcu. Z propozycją założenia nowej parafii dziekan zwrócił się do mieszkańców Nowego Żabieńca, Starego Żabieńca i Olszynek.  Wierni poparli inicjatywę. Na zebraniu w szkole w Żabieńcu mieszkańcy  zadeklarowali przekazanie ze swoich gruntów sześć mórg ziemi i dwie morgi ziemi tzw. sołtysówki dla przyszłego proboszcza. Gruntu o powierzchni 150 prętów pod budowę tymczasowej kaplicy zadeklarowali wydzielić ze swoich ziem Antoni Skoczylas i Ludwik Lewiński. Jeżeli ten plac byłby „niedogodny i gromada życzyłaby sobie w innym miejscu wybudować kaplicę – w takim razie Leszczyna Stanisław, Grzegrzółka Feliks i Winek Franciszek deklarują wydzielić plac bod budowę ze swoich posesji”. Zmiana lokalizacji parafii nastąpiła w 1924 r. Stało to się  za przyczyną parcelacji części dóbr majątku „Kolonia Wilkowyja” (leśniczówki na pograniczu wsi Wycinki i Wilkowyja) należącej do  spadkobierców Stefana Hordliczki z Huty Garwolińskiej.  10 października 1925 r. zakupiono parcelę o powierzchni dziesięć hektarów siedmiu tysięcy dwustu dziewięćdziesięciu siedmiu metrów kwadratowych. Parcele zakupiono za 1200 rubli płatnych w czterech ratach.  Akt kupna – sprzedaży w imieniu sukcesorów Hordliczki podpisał pełnomocnik Stanisław Wojtczuk, a w imieniu Tymczasowego Komitetu Budowy Kościoła: ks. Aleksander Kornilak, Władysław Winek (z Wilkowyji),  Aureliusz Grodzki (właściciel młyna w Stoczku) i Jan Makulec (z Żabieńca).  20 października dokupiono jeszcze jedną morgę ziemi od Onufrego Głążewskiego znajdującą się po drugiej stronie drogi na plac pod budowę kościoła.

W akcie erekcyjnym Biskup Podlaski Henryk  Przeździecki zapisał: „chcąc dopomóc dobru duchowemu wiernych – naszej pieczy przez Boga powierzonych – po wysłuchaniu zdania i opinii prześwietnej kapituły naszej – parafię prawną we wsi Żabieńcu pod wezwaniem Św. Izydora oracza Wyznawcy – dla wybudowania tam kościoła powagą Naszą Biskupią ustanawiamy i erygujemy z dniem 24 grudnia 1924 roku”.  Do nowo utworzonej parafii włączono następujące wsie: Żabieniec Stary, Żabieniec Nowy, Olszynki, Osuchów z parafii Łaskarzew, Wikowyja Stara, Wilkowyja Nowa, Wycinki, osada Stoczek Młyn z parafii Wilga i Kolonia Zakącie z parafii Garwolin. W momencie utworzenia parafia liczyła 1579 wiernych.  Dekret o utworzeniu parafii Żabieniec odczytano 25 stycznia 1925 r. w kościołach parafialnych, z których miały być odłączone wsie. Dekret wszedł w życie 17 lutego 1925 r.

Zakupiona ziemia znajdowała się poza granicami istniejących wiosek w tym Żabieńca. Powstał problem jak nazwać przyszłą parafię. Wysunięto następujące propozycje: Henryków, Przeździatka – nawiązujące do imienia i nazwiska  Biskupa Henryka Przeździeckiego, Michałów, Tury – nawiązujące do nazwiska i imienia ks. Michała Turskiego, Żabki – od początkowych liter nazwy wsi Żabieniec i końcowych liter nazw wsi Olszynki, Wycinki. Po analizie propozycji wiernych i ks. Turskiego biskup, który rozwijał kult Matki Bożej uznał, że nowa parafia będzie nosić nazwę Marianów. W piśmie do ks. Turskiego napisał „Niniejszym zawiadamiam, iż utworzona dn. 17 lutego b.r. samodzielna parafia Żabieniec , powiatu garwolińskiego od dnia dzisiejszego t.j. 19 lutego 1925 roku nosić będzie nazwę :parafia Marianów.”

Pierwszą Mszę Świętą odprawiono 10 maja 1925 r. przy ołtarzu polowym w miejscu dzisiejszego cmentarza. Mszę odprawił ks. Michał Turski w koncelebrze z księżmi z Wilgi, Łaskarzewa i Garwolina.

Nowopowstała parafia posiadała beneficjum (majątek), lecz nie posiadał kaplicy czy kościoła. Początkowo planowano wybudować tymczasowo drewnianą kaplicę, w której będą odprawiane Msze Św. do czasu wybudowania murowanego kościoła. W tym czasie nadarzyła się możliwość zakupienia kościoła drewnianego z parafii Korytnica Łaskarzewska, który zbudowany był w 1900 r. Po naradzie parafianie zdecydowali zakupić kościół, ponieważ nie zostały jeszcze spłacone raty za ziemię. Kościół został zakupiony za kwotę 4000 zł. Pracę rozbiórkowe, przewozu i złożenia ustalono na okres wiosenno – letni. Prace rozbiórkowe i transport wykonywały  grupy od kilku do kilkunastu osób metodą szarwarkową pod nadzorem miejscowych fachowców. 21 lipca 1925 r. elementy kościoła zostały zwiezione na miejsce, a pod koniec października kościół został zestawiony.

Zakupiony kościół wykonany był z drewna sosnowego o konstrukcji ryglowej. Długość jego wynosiła 23 m. szerokość 13 m., a wysokość od posadzki do najwyższego punktu na wieży wynosiła około 21 m. Kościół zestawiono na fundamentach z kamienia. Ściany zostały oszalowane deskami pomalowanymi na kolor brązowy. Posiadał drzwi główne i cztery boczne. Dach pokryto blachą ocynkowaną. Na frontonie kościoła umieszczono wieżę zakończoną szpiczastym dachem pokrytym również blachą. Wewnątrz wieży umieszczono dzwon żeliwny ważący około 90 kg. ofiarowany przez parafię Łaskarzew. Dzwon nazwany został „Izydor” od patrona parafii. Dzwon „Izydor” w 1941 r. został zarekwirowany przez władze niemieckie i wywieziony,  nie powrócił już do parafii. Po wojnie w 1947 r. mieszkańcy zamówili nowy dzwon w Śląskiej Odlewni Dzwonów. Materiał na dzwon pozyskiwano z zebranych łusek po pociskach armatnich, pozostałych po artylerii radzieckiej i polskiej, która stacjonowała w 1944 r. Nowy spiżowy dzwon nazwany został „Izydor” tak jak poprzedni. Początkowo umieszczony na wieży został z niej zdjęty i umieszczony w dzwonnicy o konstrukcji metalowej obok kościoła.  Zdjęcie dzwonu podyktowane było obawą, że dzwon o wadze 110 kg.  może uszkodzić konstrukcję wieży kościelnej. W 1961 r. ze składek parafian ze wsi Marianów, Trzcianka i Izdebnik zakupiono dzwon o wadze 90 kg. Otrzymał imię „Maryja”.  Na wysokości skrzyżowania transeptu z prezbiterium  znajdowała się 3 metrowa wieżyczka z umieszczoną sygnaturką. Obie wieże zakończone były żelaznymi krzyżami.

Kościół zbudowany na planie krzyża łacińskiego składał się z prezbiterium, dwóch naw bocznych oddzielonych sześcioma słupami od  nawy głównej, chóru, zakrystii i skarbca. Wysokość od posadzki do najwyższego punktu wewnątrz kościoła wynosiła 9,36 m. Sklepienie w nawie głównej było kolebkowe, a nawach bocznych poziome.  W nawie głównej znajdowało się sześć okien, a nawach bocznych po cztery, w skarbcu i zakrystii po jednym, na chórze trzy i w frontonie kościoła dwa. Pomiędzy oknami w nawie głównej znajdowały się olejne malowidła autorstwa Tadeusza Drapieńskiego przedstawiające postacie Św. Stanisława Kostki, Św.  Andrzeja Boboli, Św. Jadwigi Królowej Polski, Św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Św.  Franciszka i Św. Antoniego. W prezbiterium umieszczono posoborowy (ksiądz zwrócony jest twarzą do wiernych) ołtarz główny. Na ścianach prezbiterium znajdowały się sceny przedstawiające przyjęcie chrztu przez Świętą Rodzinę i Mieszka I autorstwa T. Drapieńskiego.

Ołtarz główny wykonany z drewna sosnowego, posiadał cztery kolumny z jońskimi kapitelami. Nad nimi były pilastry ozdobione ornamentami rokokowymi, a na nich figurki dwóch aniołków. Ołtarz pomalowany był na biało, posiadał elementy złocone. W ołtarzu umieszczono obraz olejny przedstawiający Matkę Boską Częstochowską. W zwieńczeniu ołtarza umieszczono drugi obraz przedstawiający postać Św. Izydora Rolnika klęczącego przed kapliczką, w tle anioła orzącego pole sochą zaprzężoną w parę białych wołów. Obraz zakupiony został w 1926 r. przez parafian w Częstochowie.

Na mocy dekretu biskupa Czesława Sokołowskiego z 6 listopada 1939 r.  „Ołtarz Wielki w kościele Parafialnym Św. Izydora Oracza w Marianowie (…) orzekamy jako uprzywilejowany codziennie na wieczne czasy, takiż każda Msza Święta odprawiana przed tym ołtarzem za dusze zmarłych będzie połączona z uzyskaniem odpustu zupełnego dla tychże dusz.”  Ołtarz boczny w stylu klasycystycznym z drewna sosnowego posiadał dwie kolumny. W ołtarzu umieszczono reprodukcje obrazu Serca Jezusowego. Drugi ołtarz boczny w takim samym stylu co pierwszy posiadał obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Na ścianach w nawach bocznych umieszczono stacje Drogi Krzyżowej namalowane na płótnie (odkupione w 1927 r.  z kościoła w Garwolinie). Chór został zbudowany na czterech kolumnach nad drzwiami głównymi.  Na nim umieszczono organy zakupione z kościoła w Okrzei. Organy wykonane zostały w 1843 r. przez Mateusza Milelczarskiego i Stanisława Przybyłowicza. W kościele znajdowała się chrzcielnica z początku XX w. wykonana z drewna dębowego i ambona, która istniała do lat siedemdziesiątych XX w.

W 1987 r. ówczesny proboszcz ks. Jerzy Domański zwrócił się do parafian z propozycją budowy nowego murowanego kościoła. Swoją propozycję motywował  ciasnotą w kościele oraz czekającym go remontem, który będzie bardzo kosztowny. Parafianie przychylili się pozytywnie do propozycji i upoważnili ks. proboszcza do rozpoczęcia działań w celu uzyskania wszelkich pozwoleń.

Pracę przy budowie rozpoczęto 5 kwietnia 1990 r. od wykopania fundamentów. 8 lipca 1990 r. Biskup Siedlecki Jan Mazur wmurował kamień węgielny wyjęty z Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie i pobłogosławionego przez Jana Pawła II w Watykanie 17 grudnia 1986 r. Kamień węgielny i pamiątkowa puszka z protokołem uroczystości, nazwiskami budowniczych, monetami są widoczne za szkłem, w fasadzie kościoła od strony cmentarza. Kościół wyglądem przypomina poprzednią drewnianą świątynię. Długość kościoła wynosi 30 m, a szerokość 17 m.

Kościół wymurowany z cegły pełnej ceramicznej stoi na podmurówce wykonanej z polnych głazów granitowych. Stropy, gzymsy, daszki wykonano z żelbetonu. Dach drewniany pokryto blacha ocynkowaną. W 20 metrowej wieży nad kruchtą umieszczono dwa dzwony „Izydor” i „Maryja”. Z poprzedniego kościoła przeniesiono ołtarz główny, oba boczne, stacje Drogi Krzyżowej i organy. Uroczyste poświęcenie kościoła nastąpiło 23 sierpnia 1992 r. przez biskupa Jana Mazura. W uroczystościach wzięli udział kapłani z sąsiednich parafii, przedstawiciele władz wojewódzkich i samorządowych, budowniczowie, parafianie.

Beneficjum parafii składa się obecnie ze starej plebanii (dom dawnej leśniczówki z 1890 r.). W 1992 r. obok kościoła wybudowano nową murowaną plebanie, w której na parterze znajduje się kancelaria, kuchnia, pokój jadalny, kotłownia i spiżarnia. Na piętrze znajduję się sypialnia, pokój gospodyni i pokój gościnny. Do beneficjum należały zabudowania gospodarcze jak: stodoła, obora, stajnia, chlewik. Większość budynków gospodarczych rozebrano w latach 1995-1999. Obok kościoła istniał do lat dziewięćdziesiątych budynek dla służby kościelnej oraz organistówka z salą katechetyczną. Pod koniec lat osiemdziesiątych oba budynki drewniane zostały sprzedane.

 

 

Wykaz księży proboszczów pracujących w parafii Marianów

Ks. Aleksander Kornilak    administrator parafii od  3-XI-1925 r. –   25-VIII-1929 r.

Ks. Jan Terlikowski                            nominowany 15-VIII-1929 r. –  13-VII-1935 r.

Ks. Antoni Wielgosz                                     VIII-1935 r.   –   11-IV-1942 r.

Ks. Mieczysław Klimczyk                         10-VI-1942 r.   –    1947 r.

Ks. Antoni Soszyński                                     1947 r.  –    1950 r.

Ks. Stefan Lipowski         15-IX-1950 r.  zmarł 25-XI-1954 r. pochowany na cmentarzu w Marianowie

Ks. Jan Iwaniuk                                      17-II-1955 r.    –    1-III-1960 r.

Ks. Franciszek Geniusz                           1-III-1950 r.    –   7-VII-1972 r.

Ks. Antoni Laszuk                                 16-VII-1972 r.   –   14-XI-1976 r.

Ks. Zbigniew Szczepańczuk                  14-XI-1976 r.   –   28-IX-1980 r.

Ks. Wacław Semeniuk                           28-IX-1980 r.   –   13-VIII-1983 r.

Ks. Marian Tyburcy-Rytel               14-IX-1983 r. odszedł na emeryturę w grudniu 1987 r.

Ks. Jerzy Domański                               18-XII-1987 r. –   X-2000 r.

Ks. Wojciech Zadrożny                                II-2001 r.  –  14-VII-2011 r.

Ks. Jerzy Przychodzeń                          15-VII-2011 r.

 

Organiści pracujący w parafii:

1. Franciszek Chunka
2. Bronisław Tarkowski
3. Stanisław Pruchniewicz
4. Stanisław Mąka
5. Józef Domański
6. Jan Kopeć
7. Jan Proczek
8. Witold Pieniak
9. Antoni Latoch
10. Kazimierz Leśniczuk
11. Kazimierz Bukat
12. Marta Żak
13. Radosław Mitura
14. Dariusz Maćkowiak

 

Kościelni pracujący w parafii:

1. Jan Balas
2. Franciszek Szostak
3. Jan Kasprzak
4. Jan Kondej
5. Jerzy Ostolski
6. Andrzej Kasprzak
7. Mirosław Głowacki
8. Tadeusz Górecki
9. Piotr Parol
10. Andrzej Wolski
11. Mirosław Głowacki
12. Grzegorz Głowacki

 

 

Literatura:

Krystyna Robak, Dzieje parafii Marianów w latach 1924-2000, Marianów 2000.

Historie parafii obszaru Lokalnej Grupy Działania Forum Powiatu Garwolińskiego i okolic, Garwolin 2013.