W tym roku po latach zaborów i walk niepodległościowych obchodzimy setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Z okazji tego jubileuszu z własnych środków wydałem okolicznościową pocztówkę. Na awersie pocztówki znajduję się reprint zdjęcia ze zbiorów K. Ciary. Zdjęcie, które zostało wykonane w 1928 roku, przedstawia pomnik i grupę mężczyzn z dzieckiem. W 1928 roku w gminie Wilga został zawiązany komitet budowy pomnika upamiętniającego 10 rocznicę odzyskania niepodległości. W skład komitetu weszli pracownicy samorządu, nauczyciele, ksiądz proboszcz Jan Godlewski. Przewodniczącym Komitetu Budowy został sekretarz Urzędu Gminy Marian Edmund Felczyński, a sekretarzem Komitetu Budowy dyrektor szkoły w Wildze Piotr Dziuba, Członkiem Komitetu Budowy został Andrzej Ciara syn Jana. Komitet prowadził dobrowolną zbiórkę wśród społeczeństwa gminy. Pomnik wykonano z piaskowca. Nie znamy danych zakładu, który wykonał pomnik i odlewy. Na postumencie wykuto następujący tekst:
„1918 – 1928
W 10 CIO LETNIĄ ROCZNICĘ
WSKRZESZENIA
NIEPODLEGŁOŚCI OJCZYZNY
MIESZKAŃCY GMINY WILGA”.
Wysoko na pomniku umieszczono orła w koronie, a pośrodku medalion z popiersiem naczelnika Józefa Piłsudskiego. Koszt pomnika wyniósł 1050zł. tj. 29m3 żyta. Pod pomnikiem umieszczono butelkę, a w niej przesłanie następującej treści „Ku pamięci przyszłych pokoleń! W dziesiątą rocznicę oswobodzenia Ojczyzny od zaborców powstała myśl stworzenia czegoś trwałego, aby pozostało pamiątką dla Was przyszłe pokolenia.” Odsłonięcie i poświęcenie pomnika miało miejsce 11 listopada 1928 roku. Pomnik postawiono przy skrzyżowaniu drogi Celejów- Skurcza a drogą do Trzcianki. Był to pierwszy pomnik w powiecie garwolińskim upamiętniający odzyskanie niepodległości. Drugi pomnik upamiętniający odzyskanie niepodległości odsłonięto 3 maja 1938 roku w Łaskarzewie. Pomnik zasługuje na uwagę ponieważ znajduję się na nim podobizna J. Piłsudskiego umieszczona za jego życia. Każdego roku w święta państwowe, uchwalenia konstytucji 3 maja i odzyskania niepodległości, pod pomnikiem odbywała się zbiórka uczniów ze szkoły, a następnie przemarsz do kościoła na mszę patriotyczną.
Na zdjęciu od lewej stoją: Jan Ciara – wójt gminy Wilga, Stanisław Kostka Rostworowski – właściciel majątku Wilga, NN, NN, Władysław Kołtun – komendant posterunku Policji Państwowej w Wildze, siedzą od lewej: Marian Edmund Felczyński – sekretarz urzędu gminy, NN, Jan Łaski – właściciel majątku Celejów i jego syn. Wśród nierozpoznanych osób jest zapewne Andrzej Ciara – członek komitetu i Piotr Dziuba – dyrektor szkoły w Wildze.
Pomnik w takim stanie przetrwał do wkroczenia wojsk niemieckich we wrześniu 1939 r. Według przekazów ustnych, mieszkańcy w obawie przed zniszczeniem pomnika przez najeźdźcę potajemnie zdemontowali górny element z orłem i medalionem, który zakopali. Po zakończeniu działań wojennych powrócił na cokół nowy górny element. Był niższy i be medalionu z popiersia J. Piłsudskiego. Powrócił orzeł bez korony i też zapewne nowy. W 1948 roku pomnik nieznacznie zmieniony już stał. Poniżej zdjęcie z tego czasu.
W tym stanie, jak wyżej pomnik długo nie postał. Któregoś razu do Wilgi przyjechali pijani pracownicy Urzędu Bezpieczeństwa z Garwolina i urządzili sobie ostre strzelanie do orła. Postrzelanego orła i górny postument zmieniono. Orzeł wykonany ze stopu cynku pozostał taki sam, natomiast zmniejszono górny postument o 2/3 jego wysokości. Pomnik w takim stanie dotrwał do przemian ustrojowych. W końcu lat osiemdziesiątych w pomnik wjechał samochód osobowy, który go zniszczył, uszkodzenia naprawiono. Taka sama sytuacja miała miejsce w 1991 r. Pomnik został bardziej zniszczony niż poprzednio. Prawie całkowitemu zniszczeniu uległ orzeł. Na posiedzeniu Zarządu Gminy, którego członkiem był autor, zapadła decyzja o odbudowie pomnika i przeniesieniu na plac przed komisariat policji. Model gipsowy do odlewu wykonał artysta plastyk Tadeusz Tchórzewski z Wołomina. Orzeł w koronie został odlany z brązu. Przedwojenny medalion marszałka Piłsudskiego zakupiony został od firmy odlewniczej braci Łopieńskich w Warszawie. Górny cokół wykonały państwowe zakłady kamieniarskie w Szydłowcu. Montaż pomnika wykonał Stanisław Lewandowski. Rekonstrukcja pomnika została wykonana na podstawie zdjęcia z 1928 roku.
Każdego roku 11 listopada uczestnicy mszy za Ojczyznę, przedstawiciele szkoły, samorządu składając kwiaty oddają cześć tym, którzy walczyli o niepodległość.